Google, geçtiğimiz gün ABD Adalet Bakanlığı ile arasındaki davayı kaybetti. Mahkeme, teknoloji devini ülkede “tekel” olarak ilan etti ve bu yaklaşımı devam ettirmeyi amaçladığı sonucuna vardı. Karar, ne kadar büyük olursa olsun büyük teknoloji şirketlerinin regüle edilebileceğinin sinyallerini verdi.
Henüz herhangi bir ceza uygulanmadı. Yetkililer, şirketin faaliyetleri konusunda incelemede bulunacak ve herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmayacağını izleyecek. Eylül gibi ilk cezayı görme ihtimalimiz var. Google ise karara itiraz edecek. Bu yüzden hukuki mücadelenin birkaç yıl süreceğini ön görebiliriz. Ancak böyle bir kararın internet dünyasına etkisinin çok büyük olacağını söylemek mümkün. Gelin bu konuya derinlemesine göz atalım.
Google’ın “tekel” olarak değerlendirmesi kullanıcılar ve internet için ne anlama geliyor?
Aslında her şey, mahkemeden gelecek cezalara ve Google’a karşı uygulanacak yaptırımlara bağlı. Ancak en sonunda herkesin etkileneceği bir sonuç çıkabileceğini söyleyebiliriz. Ne de olsa Google, internetin en dominant şirketi konumunda. Aramadan reklamlara kadar neredeyse her şeyde en öndeki şirket.
Tekel olmaktan çıkıp kullanıcılara olan olumsuz etkiyi minimuma indirmeye çalışacak bir karar, Google’ın diğer şirketlerle olan anlaşmalarından çekilmesine neden olabilir. 1,96 trilyon dolar ile dünyanın en değerli 4’üncü şirketi konumunda bulunan teknoloji devi, arama motorunu cihazlarda varsayılan yapmak için milyarlarca dolarlık anlaşmalara sahip.
Bunun en iyi örneği Apple ile olan anlaşma. Dünyanın en çok satan telefonlarından olan iPhone’u üreten firma ile Google arasında arama motoru için 20 milyar dolarlık bir anlaşma var. Anlaşmadan çekilmek, Google’ın iPhone’da varsayılan olmamasını sağlayabilir. Bu da kullanıcıların farklı arama motorlarına kullanmaya başlamasına neden olabilir.
Hepimizin bildiği gibi şu anda herkes Google’ın arama motorunu tercih ediyor. Hâlâ onun seviyesine yaklaşabilen yok ve internetin en iyisi konumunda. Bunun nedenleri arasında çok yaygın kullanılması ve dünyadaki çoğu cihazın varsayılan arama motoru olması var. Ancak yapay zekânın gelişimiyle onunla gerçekten kapışabilecek arama araçları görebiliriz.
Yani hem iyi araçlar gelmesi hem de Google’ın anlaşmalarından vazgeçmesinin sağlanması, şirketin pazardaki hâkimiyetini kaybetmesine ve kullanıcıların artık farklı araçlara yönelmesine yol açabilir. İlla Google görmek zorunda kalmamamız, rekabeti büyük oranda artıracak ve inovasyonları yükseltecektir. Bu da kesinlikle kullanıcıya olumlu bir şekilde yansır. OpenAI’ın yakın zamanda Google rakibi SearchGPT’yi duyurduğunu görmüştük. Yani şimdiden bu tarz iddialı araçlar geliyor.
Peki kararın diğer teknoloji devlerine etkisi ne?
Aslında karar, sadece Google’a değil, diğer teknoloji devlerine yönelik de alınmış bir karar. Öyle ki hükûmet, hiçbir şirketin “tekel” olmaması gerektiğini ve rekabetin gerekli olduğunu göstererek teknoloji devlerine gözdağı veriyor. Uymamaları hâlinde ise ne kadar büyük olurlarsa olsunlar düzenlemelerle karşı karşıya kalabileceklerini gösteriyor.
Yani kararın diğer şirketlerin işlerini nasıl yürüttüğünü değiştirdiğini görebiliriz. Teknoloji devleri, artık anlaşmalar yaparken daha fazla dikkat etmeleri gereken detaylara sahip olacak ve rekabeti engelleyici hamlelerden kaçınacak.
Aynı zamanda yeni antitröst davalarının önünü açabileceğini de söylemek mümkün. Yakın zamanda Apple’ın akıllı telefonlar konusunda tekel olmakla suçlandığını görmüştük. Bunun yanı sıra satıcılarının diğer platformlarda düşük fiyatlar uygulamasını engelleyen Amazon, Instagram ve WhatsApp’ı satın alarak diğer platformlara erişimi engelleyip rekabeti azaltan Meta benzer suçlamalarla karşı karşıya kalmıştı. Yani yakında böyle davaların artma ihtimali yüksek.
Bunlara ek olarak şirketler maddi yönden de etkilenecek. Söylediğimiz gibi Apple’ın Google ile 20 milyar dolarlık anlaşması var. Bu anlaşmayı iptal etmek, Apple’ın 20 milyar dolar kaybetmesi, Google’ın ise Safari’den gelen reklam gelirlerini kaybetmesi demek. Diğer şirketler ile olan anlaşmaların da iptal edildiğini düşünürsek milyarlarca dolar kayıp yaşanabilir.
Sonuç olarak Google hakkındaki kararın etkileri çok büyük olabilir. Tabii ki bu karar ABD’yi kapsıyor fakat sonuçları tüm dünyayı etkileyecektir. Her şey mahkemenin alacağı kararlara ve Google’ın itirazlarının nasıl sonuçlanacağına bağlı olduğunu belirtelim. Yani etkileri görmek için biraz beklememiz gerekiyor.
